Những Thú Vui Tản mạn về thú chơi ch** cảnh

[Modmoi]

Chơi ch** cảnh là một thú vui dân dã và là niềm đam mê của rất nhiều người. Không kể giàu nghèo, không phân biệt nam nữ, bất kì những ai yêu thích ch** cảnh đều tìm thấy cho mình một loài ch** làm bạn. Có người mê tiếng hót du dương của ch** họa mi, sơn ca, người khác lại yêu vẻ đẹp của những chú chích chòe lửa, chích chòe than. Lại có người ưa tiếng “lích cha lích chích” của ch** vành khuyên, nhỏ nhắn trong bộ lông màu xanh nhạt. Người thành phố thích chơi ch** bởi loài ch** tượng trưng cho vẻ đẹp của núi rừng, cho cuộc sống thiên nhiên nơi hoang dã mà cuộc sống ở vùng đô thị ồn ào náo nhiệt họ không mấy khi được tận hưởng. Họ tìm thấy những âm thanh nguyên sơ, trong trẻo, những niềm vui nho nhỏ từ thú vui này. Con ch** trở thành người bầu bạn sớm hôm, bằng giọng hót du dương trầm bổng, nó khiến cho mọi người quên đi nỗi lo toan của cuộc sống thường ngày. Nghe tiếng ch**, người ta bỗng thấy lòng mình thanh thản hẳn, cảm giác nhẹ nhàng và thư thái cho một ngày làm việc mới đầy hiệu quả.
Những loài ch** được ưa thích nhất là họa mi, sơn ca, chích chòe và chào mào. Những người chơi giàu kinh nghiệm có thể phân biệt được từng con ch** hay qua dáng điệu, hình thể và đặc biệt là giọng hót. Không phải con ch** nào cũng giống nhau mà tùy vào nơi sinh sống, mỗi con có một vị thế riêng. Không phải những nơi “đất lành ch** đậu” là có nhiều ch** hay mà tùy thuộc nhiều yếu tố. ch** hay chủ yếu phụ thuộc vào yếu tố “địa linh nhân kiệt”, mỗi vùng sản sinh ra một giống ch** tốt hơn hẳn so với các nơi khác. Chẳng hạn với loài khướu và chích chòe chỉ có vùng đất Phong Sơn mới sản sinh ra giống tốt, ch** chào mào thì nổi tiếng ở Bình Điền, Nam Đông, họa mi phải kể đến các vùng đất như Đồng Lê, Quy Đạt ở Quảng Bình…
Người chơi ch** thú nhất là xem ch** đá. Bằng giọng hót có uy lực và khẳng định vị thế của mình, từng con ch** ganh nhau tiếng hót và sẵn sàng bay vào đánh nhau quyết tử với đối thủ của mình. Một con ch** rừng khi nghe tiếng hót của ch** nhà, từ vị trí cách xa 50m nó sẽ làm một cú bổ nhào vào đối thủ đang ở trong lồng bất kể hiểm nguy.
Người chơi ch** muốn có ch** hay thường phải tốn rất nhiều công huấn luyện và nuôi nấng. Những con ch** hay thường là của hiếm, vì thế giá trị của nó càng cao.
Có những con ch** có vẻ ngoài bảnh choẹ, dáng chuẩn và bộ lông màu mè, mượt mà, đó là hoàng yến, yến phụng, thanh tước, hoả tiễn, chích choè…
ch** hót lại chỉ cần hót hay là được, vẻ ngoài không là yếu tố quyết định để lựa chọn. Tuy vậy, hót hay cũng phải tuân theo những “chuẩn” nhất định nào đó. Ví dụ với ch** gáy, tiêu chí đánh giá tiếng hót hay là phải gáy đủ ba loại tiếng gáy gọi, gáy trận và chu.
Trong số ch** hót, còn chia làm ch** dạy nói như vẹt, nhồng, cưỡng, sáo… hay ch** có giọng hát hay là sơn ca, hoạ mi, khướu, thanh lam, hồng hoàng…
Còn về ch** đá, chích choè, chìa vôi được mệnh dânh là ch** võ sĩ. Chúng được chăm sóc, rèn giũa một cách công phu để đá cược với nhau.
Tuỳ chất lượng (đẹp, hót hay, đá giỏi) của mỗi loại ch** mà giá trị của chúng cũng cao thấp khác nhau. Giá cả ch** cảnh phổ thông khá ổn định vì lượng người mua là nhiều nhất, mức giá cũng được xác định.
http://caytrongvatnuoi.com/wp-content/uploads/2016/12/Ch%C3%ADch-Ch%C3%B2e-L%E1%BB%ADa-c%C5%A9ng-nh%C6%B0-Ch%C3%ADch-Ch%C3%B2e-Than-ch**-tr%E1%BB%91ng-m%C3%A1i-%C4%91%E1%BB%81u-bi%E1%BA%BFt-h%C3%B3t-c%E1%BA%A3-300x289.jpg
Chích Chòe Lửa (cũng như Chích Chòe Than) ch** trống mái đều biết hót cả
Với các loại ch** có thể cải tạo và tiến bộ theo sự giáo dục, nuôi dưỡng của chủ nhân, giá trị có thể vô cùng. Tuy vậy, kỷ lục về giá có lẽ thuộc về các “chiến binh” ch** đá từng đoạt chức vô địch tại một giải nào đó. Dân cá cược có thể bỏ ra cả chục triệu đồng để sở hữu con thắng cuộc. Tuy nhiên, mức giá đó còn gồm cả lợi nhuận tương lai mang lại của nó khi đá thắng trong các cuộc cá cược sau này.
Mâu thuẫn lớn nhất của việc chơi ch** cảnh chính là cái lồng nuôi. ch** cảnh chỉ có thể chơi nếu có lồng nhưng nó lại làm mất sự tự do của ch**. Vì vậy, thiết kế và đặc điểm hợp lý của chiếc lồng sẽ làm giảm mâu thuẫn này. Sự phù hợp đó chỉ tồn tại với từng loại ch** khác nhau.
Dân chơi thường làm lồng bằng tre hay gỗ vót nhỏ có chiều cao và mảnh cho sơn ca, hoạ mi. Còn hồng hoàng, ngọc yến dùng lồng thấp và nhỏ hơn. Sáo, két, nhồng, cưỡng… thường được nuôi trong những chiếc lồng có hình dạng quả chuông úp. Ngoài tre và gỗ, vật liệu làm lồng ch** có cả đồi mồi và ngà voi.
Bên cạnh lồng nuôi, người chơi tiếp tục “nghĩ” tới khoản ăn uống cho ch** cùng cách chăm sóc, phòng bệnh trong quá trình nuôi. Tắm cho ch** hay chữa trị cho chúng mỗi khi bị bệnh, thêm cả việc chống rét mùa đông và chông nắng mùa hè là những việc phải tính tới tiếp theo.
Tuy được coi là dân dã, chơi ch** cảnh hay bất cứ thú chơi nào khác cũng đòi hỏi niềm đam mê. Chính niềm đam mê đó giúp chủ nhân của những con vật đáng yêu này không cảm thấy “phí thời gian” hay “mất công mất việc” với những điều mình đang làm.

 

[Modmoi]

Nghệ thuật chơi ch** đá
ch** đá hay hoặc dở tùy ở từng con. Cái tài của con ch** đá hay là do thiên phú, mà cũng có thể là do ở kinh nghiệm mưu cầu sự sống. Nghệ nhân nuôi ch** đá, tất nhiên phải cổ công chọn lựa những con ch** có đủ tài năng ra nuôi riêng, có khi vài chục con mới chọn được một. Tiêu chuẩn chọn một con ch** đá, thường phải xét qua những phần sau đây:


– Phần đầu: Đầu ch** đá trước hết phải to, phải chọn con đầu xà (đầu rắn), loại đầu hơi bằng, gần ngang với chiều của mỏ ch**. ch** có loại đầu này vừa lanh lẹ, vừa lì lợm, tránh đòn hay mà trả đòn cũng lẹ.
– Phần mắt: Mắt phải tinh anh, ngời sáng. ch** mắt méo mau sung hơn ch** mắt tròn.
– Phần mỏ: Mỏ dài vừa phải, chót mỏ hơi khum như mỏ sẻ. Mỏ này mổ đau, cắn mạnh.
– Phần chân: Chân ch** đá phải to, khỏe, không thương tật, bàn chân lớn, ngón và móng toàn vẹn. Móng không cần dài, nếu dài phải cắt bớt.
– Phần thân mình: Lớn con, dài đòn, tướng oai phong.
– Phần đuôi: Lông đuôi đầy đủ, dài và dày, tạo thế đứng vững cho ch** khi đá, và khi bay lên đáp xuống lách lái được dễ dàng.
– Phần lông: Mỏng lông, ch** đủ lửa sung sức.
Ngoại hình mà vừa ý ta mới chọn đến tài nghệ của ch**. ch** đá cũng như gà đá, mỗi con có những thế đá khác nhau. Có con đá độc hiểm, nhưng cũng có con lớn đòn mà địch thủ không đau. Có con ra đòn nhanh, có con lại rề rà chậm chạp. Có con lì đòn dù thương tật nhiều cũng lăn xả vào đá tiếp, nhưng có con lại nhát đòn chưa đá đã muốn thua…
Người nuôi ch** đá tất nhiên phải có cặp mắt tinh tường, phải vận dụng kinh nghiệm chuyên môn của mình để chọn lựa ra những con ch** hay, và loại bỏ những con ch** dở. Việc này, mình phải tự khắt khe với chính mình. Vì nếu chọn lựa không kỹ ta sẽ bị hao công tốn của do nuôi phải những con ch** dở .
Con ch** đá khi đấu đá nhờ cậy nhiều nhất ở bộ chân và phần đầu. Chân khóa, mỏ mổ… Tuy nhiên những bộ phận khác tuy là phụ nhưng cũng phải kết hợp nhuần nhuyễn với nhau mới tạo nên những thế đá hữu hiệu được. Chính vì vậy, việc chọn lựa phải kỹ lưỡng, tính toán chi li từng chút một.
Thế đá của ch** thường có những kiểu cách sau đây:
– Lấy móng, lấy gối địch thủ, khóa chặt chân địch thủ bằng đôi chân rắn chắc như thép của mình, rồi dùng mỏ mổ lia lịa lên những chỗ nhược như đầu gối, ngón chân…
– Khóa cổ, bóp đầu địch thủ, bàn chân kia khóa chân, khiến địch thủ như bị trói không sao cựa quậy chống đỡ nổi. Đấu đá mà tài tình như vậy thì phần thắng chắc sẽ ngã về con ch** khôn.
– Có con kết hợp nhiều thế trong một lúc hoặc buông thế này bắt thế kia, làm cho đối thủ múa may không kịp…
Khi đã lựa chọn đươc cho mình những con có vóc dáng mạnh khỏe, có thế đá tuyệt hay thì chủ nuôi chỉ còn việc nuôi dưỡng ch**, chăm sóc ch** chu đáo để ch** mập mạnh, sung sức (đủ lửa), và tập dượt ch** đúng phương pháp để ch** đủ lực mà ra thi đấu.


Thức ăn của ch** đá: ch** đá do phải tập dượt nhiều lại cần phải tẩm bổ cho khỏe mạnh thêm nên người nuôi phải cho ch** hưởng một chế độ ăn uống tốt.
Tùy theo giống ch** mà thức ăn được pha chế riêng. Nhưng dù sao thì khẩu phần của ch** đá cũng bổ dưỡng hơn khẩu phần của ch** hót. Tùy theo kinh nghiệm và ý thích của mỗi người mà công thức pha chế thức ăn có khác nhau, gần như không ai giống ai.

Khướu trống
Chăm sóc ch** đá: Chăm sóc ch** đá cũng như cách chăm sóc ch** hót, có khác chăng là cần mẫn và kỹ hơn một chút.
Trước hết là cho ăn uống no đủ, tắm đúng định kỳ, sau đó vệ sinh lồng, cùng những dụng cụ trong lồng như bố lồng, cóng thức ăn, cóng nước uống…
Tập dượt: Nuôi ch** đá phải chú trọng đến phần tập dượt cho ch** càng chu đáo càng tốt. ch** chỉ nuôi tại nhà (trừ trường hợp nhà có nuôi ch** nhiều) không sao tiến bộ về mặt hót và đá được. Hằng ngày, hoặc vài ba ngày, quá lắm là một tuần một lần, ta phải đem ch** đến những tụ điểm đấu ch**, hoặc đến các câu lạc bộ nuôi ch** để chúng có dịp nghe, thấy và học hỏi tài nghệ của các ch** lạ. Kinh nghiệm cho thấy, mỗi lần đi dượt về như vậy, ch** sẽ sung hơn, hót nhiều giọng lạ hơn và hay hót hơn trước. Việc mang ch** đi tập dượt tất nhiên là tốn nhiều thì giờ, và cũng lắm phiền phức, nhưng nếu ta tự hỏi mình nuôi ch** với mục đích gì, sẽ thấy thì giờ bị mất đi và công lao phải bỏ ra là hoàn toàn xứng đáng.
– Dượt ch**: Dượt ch** là mang ch** đến các tụ điểm chơi ch** của một số đông nghệ nhân tụ họp, treo ch** mình gần với nhiều ch** lạ để chúng học hỏi những điều mới lạ của đồng loại chung quanh. Với ch** hót thì nhờ vào sự tập dượt đó mà về hót hay hơn, luyến láy nhiều giọng hơn. Với ch** đá thì nhờ sống cận kề với ch** lạ nên hăng hái hơn, sung độ hơn. Nuôi ch** đá ngày nào cũng cho ch** đi tập dượt như vậy mối
– Xổ ch**: Xổ ch** là cho ch** đấu đá thực sự với ch** lạ, mỗi tuần một lần để cho ch** quen dần với trận mạc, đồng thời có nhiều kinh nghiệm trong việc đấu đá, do học hỏi những thế đá hóc hiểm lạ lẫm của các ch** lạ. Tuần này cáp với ch** này, thì tuần sau nên cáp với ch** khác. Có điều là thời gian xổ ch** nên thu ngắn lại so với thời gian thi đấu thực sự tại trường thi. Làm như vậy là để dưỡng sức cho ch**, đồng thời tránh cho ch** bị thương tích trầm trọng.
Việc xổ ch** thường xuyên cũng có điều lợi là nhờ vào đó mà ta biết rõ được tài năng con ch** mình hay dở ra sao để lo liệu bổ khuyết…Trong việc tranh tài cao thấp, không tốt hơn là “biết mình biết người”.
Trước một tuần thi đấu thực sự, ta không nên tắm cho ch**, và cũng không nên xổ ch**. ch** đá nên nhốt trong loại lồng tổng lực (loại lồng thật lớn) để ch** tự bay nhảy. ch** họa mi đá muốn ngừng hót thì nên thường xuyên phủ áo lồng, nhất là trước ngày thi đá chừng mươi ngày. ch** nuôi đá mà siêng hót thì kém sung.
Tóm lại, nuôi ch** đá công phu hơn nuôi ch** hót. Sự thắng bại của ch** năm phần là do ở người nuôi, vì vậy nếu không đam mê, không chịu khó thì sự thất bại của ch** cũng chính là sự thất bại của chính người nuôi.

 

[Modmoi]

Nghệ thuật chơi ch** hót
Giọng hót của ch** được dùng làm lợi khí sắc bén để biểu tỏ sức mạnh của mình trước kẻ thù và để o mái, cho nên suốt đòi, con ch** trống nào cũng gắng sức học tập giọng hót hay.
Chúng học tập bằng cách lắng nghe những âm thanh vừa hay vừa lạ để bắt chước hót theo, với mục đích làm giàu cho âm điệu sẵn có của mình. Đó là điều chúng ta có thể kiểm chứng được. Một con khướu nuôi cạnh một con két, chỉ trong một thời gian ngắn, ta nghe được tiếng hót của con khướu có giọng két kêu. Một con họa mi nuôi cạnh một trại gà, nó bắt chước rõ ràng được tiếng gà cục tác, y như tiếng gà thật. Một con chính chòe lửa khi nuôi gần họa mi, dần già cũng nhiễm giọng họa mi…
Và điều đó cũng cho ta thấy rằng khí quản của ch** có một cấu trúc đặc biệt. Những con có cấu trúc tốt hơn thì bắt chước tiếng người (như nhồng, két, sáo), còn các loài khác chỉ bắt chước được những tiếng động thông thường.
Vì ch** có khả năng bắt chước được những âm thanh xung quanh, nên từ lâu các nhà nuôi ch** ở châu Âu đã khôn khéo dùng những nhạc cụ như đàn, sáo, kèn đồng thổi cho ch** bắt chước. Sau này, người ta tiến đến việc phát hành những cuốn băng (như băng nhạc) ghi lại giọng hót tiêu biểu của những ch** bậc thầy. Ai cần thì mua để vể tập cho ch** hót. Người nuôi ch** chỉ cần mở cát sét ra để ch** lắng nghe và học hót.
Những nghệ nhân biết rằng giống ch** hót thích bắt chước những âm thanh lạ ở chung quanh, nên họ thường tụ họp lại một nơi nào đó, treo lồng ch** cạnh nhau để chúng bắt chước giọng hót của nhau mà làm giàu cho âm điệu. Những thành phố nào, quận huyện nào có mở câu lạc bộ dành cho những người nuôi ch**, thì những nghệ nhân đến đó làm nơi sinh hoạt. Ngoài việc đem lồng ch** của mình đến treo chung cho ch** hót bắt chước giọng nhau, các nghệ nhân còn trao đổi cho nhau những kinh nghiệm trong nghề nghiệp, hoặc tổ chức thi hót để việc nuôi ch** thêm phần hào hứng.